Povlačenje desni - recesija gingive

Povlačenje desni definiše se kao pomeranje nivoa ivice gingive tj. ivice desni u smeru vrha korena zuba. Može biti generalizovano tj. da zahvata sve prisutne zube ili se pak manifestuje samo na pojedinim zubima.

Povlačenje desni oko većine ili svih zuba klinička je manifestacija uznapredovalog stadijuma parodontopatije. Nakon početnog stadijuma parodontoze, koji se karakteriše akutnim zapaljenjem desni (desni su uvećane, crvene, krvare prilikom pranja, ili konzumiranja žilave hrane, npr. jabuke), dolazi do njihove dalje destrukcije, i ta destrukcija klinički se registruje kao ogolićenje korena zuba, te oni izgledaju kao da su izduženi. Ovi defekti desni mogu biti različitih veličina i oblika. Povlačenje desni osim gubitka mekog tkiva označava i gubitak koštanog tkiva, koje napreduje sve do terminalnog stadijuma parodontopatije, gde je gubitak kosti toliki da dolazi do labavljenja i ispadanja klinički zdravih zuba. Dakle, recesije gingive povezane sa generalizovanom parodontozom manifestuju se povlačenjem gingive ne samo sa vestibularne (spoljašnje) strane zuba, već je celokupno meko tkivo oko zuba više ili manje ravnomerno zahvaćeno promenama.

Uzrok parodontopatije sa svim njenim posledicama je pre svega dentalni plak . Taloženjem minerala u meke zubne naslage dolazi do formiranja kamenca koji je osnovni uzrok povlačenju desni i gubitku koštanog tkiva koji "beže" od ove iritacije.
Povlačenje desni koje zahvata pojedine zube može se javiti na jednom ili više zuba. Karakteriše se najčešće, eksponiranjem korena zuba sa vestibularne (spoljašnje) strane zuba.

Najčešći uzroci povlačenja desni oko pojedinih zuba su:

1. OKLUZALNA TRAUMA - prilikom zatvaranja vilica neki zubi mogu pre dolaziti u kontakt nego ostali zubi. Ovaj odnos zuba se naziva traumatski kontakt, jer dovodi do preopterećenja (traumatizacije) tih zuba. Posledica traumatskog tj. ranog kontakta su destruktivne promene na desnima i na koštanom tkivu.

Najčešći uzroci ranog kontakta zuba su:

• Gubitak zuba- gubitak zuba dovodi do naginjanja susednih zuba, usled čega ti zubi nisu više ravnomerno opterećeni prilikom žvakanja. Takođe, zubi iz suprutne vilice „isplivavaju“ u prazan prostor stvoren gubitkom zuba, otežavaju kretnje donje vilice, i uzrok su delovanja jačih sila na pojedine zube, prilikom čega su i sami izloženi dejstvu istih (nefizioloških) sila.
• Ortodontske anomalije zuba i/ili zubnih nizova- slično kao kod gubitka zuba, različite nepravilnosti pre svega položaja pojedinih zuba ili grupe zuba imaju za posledicu da sile koje deluju u ustima na te zube deluju drugačije nego kada su oni u svom normalnom položaju, na taj način i ti zubi bivaju preopterećeni. Kao posledica dejstva ovih sila dolazi do povlačenja desni i gubitka kosti najčešće samo sa jedne strane zuba. Takođe, kod ovih anomalija otežano je samočišćenje i čišćenje usne duplje, što omogućava lakšu akumulaciju dentalnog plaka, kamenca i konkremenata, što ima za posledicu pogoršanje kliničke slike.

2. LOŠA TEHNIKA ČETKANJA ZUBA - korišćenje horizontalnih pokreta, četkica sa tvrdim vlaknima i primena većeg pritiska nego što je potrebno prilikom pranja zuba, definiše se kao agresivno četkanje zuba. Ima za posledicu oštećenje mekih tkiva, tj. desni, koje se manifestuje njihovim povlačenjem, kao i pojavom plitkih defekata na ogoljenom delu zuba tj. korenu.

3. VISOKI PRIPOJI FRENULUMA I PLIKA- usled poremećaja u razvoju, pripoj frenuluma i plika (sluzokožni nabori u ustima) može biti u neposrednoj blizini ivice gingive. Tada se u toku žvakanja hrane, mimike, pranja zuba i slično, preko njih prenosi vuča na gingivu, ivica desni se odvaja od zuba, i dolazi do njenog pomeranja i ogolićavanja vrata zuba.

4. TANAK BIOTIP GINGIVE - tanka, gracilna gingiva kod pojedinih osoba sklonija je povlačenju, naročito ukoliko je ovaj nepovoljan biotip praćen i nekim razvojnim poremećajima potporne kosti (tzv. dehiscencije kosti).

5. NEADEKVATNI PROTETSKI RADOVI I PLOMBE- neadekvatni rubovi keramičkih krunica, plombe koje prominiraju ("štrče"), protetski radovi koji su uzrok traumatskog kontakta zuba gornje i donje vilice.

TERAPIJA RECESIJE GINGIVE

Najpre je potrebno ukloniti uzok recesije:

1. Eliminisanje traumatskog kontakta selektivnim brušenjem zuba
2. Nadoknada ekstrahovanih zuba - protetska rehabilitacija
3. Ortodontska terapija - ispravljanje nepravilnog položaja zuba
4. Pravilno održavanje oralne higijene
5. Zamena neadekvatnih protetskih radova i plombi
6. Hirurška korekcija visoko postavljenih frenuluma i plika

Nakon toga, u zavisnosti od tipa recesije (stepena oštećenja tkiva) mogu se razmatrati hirurške tehnike prekrivanja ogolićenih korenova zuba.

Savremena parodontalna hirurgija nudi sledeće mogućnosti:

1.  Pomeranje desni hirurškim putem u vidu režnja – deo desni se oko recesije u vidu režnja (na peteljci) odvoji od koštane podloge, pomeri u vertikalnom i/ili horizontalnom pravcu, i ušije tako da prekrije ogolićeni koren i/ili korenove zuba:
   a. Koronarno pomereni režanj,
   b. Lateralno pomereni režanj,
   c. Režanj dve papile,
   d. Semilunarni (polumesečasti) režanj,
2. Transplantacija desni sa druge lokacije u ustima (najčešće sa nepca) u regiju gde su se desni povukle:
3. Slobodni mukogingivalni autotransplantat (S.M.A.T.)
4. Transplantat vezivnog tkiva gingive (T.V.T.)
5. Kombinacija prethodno opisanih tehnika, upotreba tzv. tunel tehnike, upotreba sintetskih materijala, itd.

Sve navedene hirurške tehnike su razvojem parodontologije postale predvidive, i ukoliko su pravilno indikovane daju dobre rezultate. Vrše se u lokalnoj anesteziji, bezbolne su, a postoperativni oporavak je brz i najčešće bez tegoba.